23.8.15

hakiki gerçekler: dinozorlar neden yok oldu?



kısa yanıt: vücut ağırlıkları birkaç saat içinde aşırı arttığı için.

uzun yanıt: önce biraz fizik. ağırlık dediğimiz şey neydi hatırlayalım, kütle çarpı yerçekimi ivmesi, yani mg. dünyanın çekim gücü, yüzeyindeki her şeyi merkeze doğru çekiyor (bu çekim kuvvetini de GmM/r^2 olarak ifade ediyoruz).

ancak iş bununla bitmiyor. dünya döndüğü için, bu dönüşün yarattığı bir merkezkaç kuvvet var, bu da yerçekiminin tam aksi yönünde etki gösteriyor. şöyle:



ne kadar büyük bir etki bu? hesaplamak için şu denklemi kullanıyoruz:

F=mv^2/r

burada v=dünyanın dönüş hızı, yani 465 m/s; r=dünyanın yarıçapı, yani 6.37x10^6 m. denklemdeki m ise cismin kütlesi. diyelim ki 60 kilosunuz,


yani 60 kiloysanız merkezkaç kuvveti 2 Newton civarında oluyor, sizi 2 N oranında hafifletiyor. binde 3'lük bir fark bu (ağırlığınız 588 N ediyor çünkü).

peki ya dünya daha hızlı dönerse? mesela jüpiter 11400 m/s hızla dönüyor. diyelim ki dünya üç katı hızla dönüyor olsa, hissedeceğiniz merkezkaç kuvveti dokuz kat artacak, yani yaklaşık 1.5 kg hafif hissedeceksiniz kendinizi.

peki dünyanın kendi çevresindeki dönüşü neden birden yavaşlasın? büyük bir gök cisminin, dönüş yönünün tersine doğru ve çok yakından geçmesi, böyle bir etki yaratabilir. bu cisim daha sonra güneşe çarpabilir, güneş çevresinde (mesela pluton gibi) yörüngeye girebilir, ya da yeterince hızlıysa kurtulup uzaklaşabilir.

şimdi t-rex için durumu tersten düşünelim. 6 ton ağırlığındaki bu hayvan, hızlı dönen dünyadan şimdiki hızıyla dönen dünyaya geçtiğinde (yani dünya, çok yakınından geçen gök cismi nedeniyle daha yavaş dönmeye başladığında) birden 150 kg daha ağır hale gelecek. birkaç saat içinde birden bu kadar kilo alsanız, siz de depresyona girip ölürdünüz bence.

saygılar.