oksijen, demiri nasıl ikna eder?

bu sorunun cevabı, toplumsal ve bireysel yaşamlar için önemli - hayat verdiğini sandığımız şeyler sonunda yaşamla bağımızı kesip bizi işlevsizleştirebiliyor, çürütebiliyor.

hikaye nedir, öykü niçindir?

şuraya yazıyorum, lazım oldukça kullanabilirsiniz:

1. türkçede "kısa öykü" diye bir şey yok. "short story"ye biz "öykü" diyoruz. ingilizcede "story" hikaye demek; zavallıların "öykü"ye karşılık gelecek bir terimleri olmadığı için "short story" demek zorunda kalmışlar. bizi bağlamaz.

2. öykünün kısası uzunu olabilir tabii, o zaman "kısa öykü" ya da "uzun öykü" diyebilirsiniz. bu da 1. maddenin sağlaması aslında: "kısa kısa öykü" ya da "uzun kısa öykü" demek ayıptır.

3. "hikaye", anlatılan şeydir, içeriktir, "öykü"yse o anlatılanın yazınsal formudur. yani bir öykü bir hikaye anlatır (anlatmayabilir de, o başka). günlük hayatta "size çok komik bir hikaye anlatacağım" denir, "çok komik bir öykü anlatacağım" denmez. her plağın bir hikayesi vardır, öyküsü yoktur.

4. eskiden yalnızca "hikaye" vardı, "öykü" onun "öztürkçe"si olarak çıktı, evet. ama zaman içinde bu eşteşlik bozuldu, anlam kayması yaşandı, birbiriyle ilişkili ama farklı şeyleri gösterir oldular. bu nedir? dilin evrimidir. dil devrimine karşı koyabilirsiniz, dil evrimine karşı koyamazsınız.

akp ve allah

şöyle enteresan bir olay oluyor, paylaşmadan edemedim. ismail pelit adını belki duymuşsunuzdur, genç kuşağın en tuhaf yazarlarından biri - kitapları geniş kitaplık'tan, geyikligece'den, raskolun baltası'ndan çıktı. niğde yöresinin mahsulü bir yazar ismail, çok okuyan, okuduğu metinle çok girift ilişki kuran, yazdıklarında da bu tür bir ilişkiyi çağıran bir yazar. bir diğer özelliği de tanıdığım en sıkı, en bilgili müslümanlardan olması. alışılmadık bir müslümanlığı var - onun dindarlığında basmakalıp olan hiçbir şey yok, her şey düşünülmüş, tartılmış, bazen ortodoks, bazen de hiç ortodoks olmayan yorumlara ulaşılmış. ama günsonu aldığınızda, tam anlamıyla kafası açık bir mümin.

bunu şundan anlatıyorum: ismail pelit'in yayımlanmış iki kurgu kitabı "şeytanın sevdiği ayetler" ve "köpekler ve allah" hakkında, "dine hakaret"ten dava açıldı, bir okurun şikayeti üzerine. marmara üniversitesi ilahiyat fakültesi'nden bir profesör bilirkişi atandı, o da bu kitapların "genç okurların kafasını karıştıracağı için sakıncalı" olduğunu belirten bir rapor hazırladı. ilk duruşma şubatta. ismail pelit şimdi uzun bir savunma hazırlıyor - bunun bir kısmı kurgu nedir, karakter/anlatıcı/yazar farkları nelerdir gibi temel edebiyat bilgisi dersi olacak, bir kısmıysa elbette "dine hakaret" olarak gösterilmeye çalışılan şeylerin kuran ve hadisteki, islam teolojisindeki yerini anlatacak.

belki derinleşmekten, farklılıktan ve sahicilikten her zaman korkan bir toplum olduk, ama son on yılda bunun boyutları da kapsamı da genişledi bana kalırsa. dindar geçinen bir iktidarın en büyük darbeyi inanca ve ahlaka indirmiş olması büyük bir ironi kuşkusuz, anlayan için önemli dersler de barındırıyor, ama hiçbir şeyin "som" olamaması, her şeyde "kaplama"nın prim yapması ve bununla yetinilmesi bana çok acı geliyor, gülemiyorum.

türkler ne kadar türk?

milliyetçilik genelde de mantıksız, daha doğrusu efsaneye dayalı bir ruh hali, ama türkler için iyice öyle. ms 11. yüzyılda anadolu'ya gelmeye başlayan türklerden önce burada hititler, urartular, persler, hurriler, ermeniler, rumlar, kimeryalılar, galatyalılar, lidyalılar, likyalılar, frigyalılar, aramlar, süryaniler, kapadokyalılar, kilikyalılar ve kürtler yaşıyordu. bizans imparatorluğu döneminde anadolu'ya batıdan rumlar yoğun bir biçimde getirtildi, doğudaki ermeniler de anadolu içine taşındı. türkler geldiğinde yerli halkın ciddi bir kısmını öldürdü ya da sürdü, ama yine de türklerin oranı genel nüfusun içinde oldukça küçüktü. kültürel açıdan islamlaşma/türkleşme geçerli olmakla birlikte, genetik olarak bakıldığında türklerin yerel genetik havuza karıştığını görüyoruz. osmanlı döneminde yahudilerin gelmesi genetik açıdan çok büyük bir değişiklik yaratmadıysa da, 19. yüzyılda kırım, kafkaslar ve balkanlardan gelen nüfus dalgaları, 20. yüzyıldaysa rum ve ermeni nüfusunun neredeyse sıfırlanması, anadolu'nun genetik yapısında önemli değişikliklere yol açtı.

bugün yapılan dna araştırmalarında türklerin gen yapısının %35'inin kadim anadolu halklarıyla, %38'inin avrupa (yerel rum nüfus ve balkan göçleriyle gelenler) halklarıyla, %18'inin güney asya halklarıyla, %9'ununsa orta asya halklarıyla benzerlik taşıdığını ortaya koyuyor.

yani türküm dediğimizde aslında %10 oranında türküz. hititiz desek, rumuz desek, ermeniyiz, kürdüz desek daha doğru.


bazı kaynaklar:
1. Schurr, Theodore G.; Yardumian, Aram (2011). "Who Are the Anatolian Turks?". Anthropology & Archeology of Eurasia 50 (1): 6–42. doi:10.2753/AAE1061-1959500101.
2. Hodoğlugil, Uğur; Mahley, Robert W. (2012). "Turkish Population Structure and Genetic Ancestry Reveal Relatedness among Eurasian Populations".Annals of Human Genetics 76 (2): 128. doi:10.1111/j.1469-1809.2011.00701.x.PMID 22332727.
3. Rosser, Z; Zerjal, T; Hurles, M; Adojaan, M; Alavantic, D; Amorim, A; Amos, W; Armenteros, M; Arroyo, E; Barbujani, G (2000). "Y-Chromosomal Diversity in Europe is Clinal and Influenced Primarily by Geography, Rather than by Language". The American Journal of Human Genetics 67 (6): 1526.doi:10.1086/316890. PMC 1287948. PMID 11078479.
4. Nasidze, I; Sarkisian, T; Kerimov, A; Stoneking, M (2003). "Testing hypotheses of language replacement in the Caucasus: Evidence from the Y-chromosome".Human genetics 112 (3): 255–61. doi:10.1007/s00439-002-0874-4 (inactive 2015-02-12). PMID 12596050.
5. Cinnioglu, Cengiz; King, Roy; Kivisild, Toomas; Kalfoglu, Ersi; Atasoy, Sevil; Cavalleri, Gianpiero L.; Lillie, Anita S.; Roseman, Charles C.; Lin, Alice A.; Prince, Kristina; Oefner, Peter J.; Shen, Peidong; Semino, Ornella; Cavalli-Sforza, L. Luca; Underhill, Peter A. (2004). "Excavating Y-chromosome haplotype strata in Anatolia". Human Genetics 114 (2): 127.doi:10.1007/s00439-003-1031-4. PMID 14586639.
6. Arnaiz-Villena, A.; Karin, M.; Bendikuze, N.; Gomez-Casado, E.; Moscoso, J.; Silvera, C.; Oguz, F.S.; Sarper Diler, A.; De Pacho, A.; Allende, L.; Guillen, J.; Martinez Laso, J. (2001). "HLA alleles and haplotypes in the Turkish population: Relatedness to Kurds, Armenians and other Mediterraneans". Tissue Antigens 57(4): 308. doi:10.1034/j.1399-0039.2001.057004308.x. PMID 11380939.
7. Wells, R. S.; Yuldasheva, N.; Ruzibakiev, R.; Underhill, P. A.; Evseeva, I.; Blue-Smith, J.; Jin, L.; Su, B.; Pitchappan, R.; Shanmugalakshmi, S.; Balakrishnan, K.; Read, M.; Pearson, N. M.; Zerjal, T.; Webster, M. T.; Zholoshvili, I.; Jamarjashvili, E.; Gambarov, S.; Nikbin, B.; Dostiev, A.; Aknazarov, O.; Zalloua, P.; Tsoy, I.; Kitaev, M.; Mirrakhimov, M.; Chariev, A.; Bodmer, W. F. (2001). "The Eurasian Heartland: A continental perspective on Y-chromosome diversity". Proceedings of the National Academy of Sciences 98 (18): 10244.Bibcode:2001PNAS...9810244W. doi:10.1073/pnas.171305098.JSTOR 3056514. PMC 56946. PMID 11526236.
8. Comas, D.; Schmid, H.; Braeuer, S.; Flaiz, C.; Busquets, A.; Calafell, F.; Bertranpetit, J.; Scheil, H.-G.; Huckenbeck, W.; Efremovska, L.; Schmidt, H. (2004). "Alu insertion polymorphisms in the Balkans and the origins of the Aromuns". Annals of Human Genetics 68 (2): 120. doi:10.1046/j.1529-8817.2003.00080.x.PMID 15008791.
9. Mergen, Hatice; Öner, Reyhan; Öner, Cihan (2004). "Mitochondrial DNA sequence variation in the Anatolian Peninsula (Turkey)" (PDF). Journal of Genetics 83 (1): 39–47. PMID 15240908.
10. Arnaiz-Villena, A.; Gomez-Casado, E.; Martinez-Laso, J. (2002). "Population genetic relationships between Mediterranean populations determined by HLA allele distribution and a historic perspective". Tissue Antigens 60 (2): 111.doi:10.1034/j.1399-0039.2002.600201.x. PMID 12392505.
11. Keyser-Tracqui, Christine; Crubézy, Eric; Ludes, Bertrand (2003). "Nuclear and Mitochondrial DNA Analysis of a 2,000-Year-Old Necropolis in the Egyin Gol Valley of Mongolia". The American Journal of Human Genetics 73 (2): 247.doi:10.1086/377005. PMC 1180365. PMID 12858290.
12. Clisson, I; Keyser, C; Francfort, H. P.; Crubezy, E; Samashev, Z; Ludes, B (2002). "Genetic analysis of human remains from a double inhumation in a frozen kurgan in Kazakhstan (Berel site, Early 3rd Century BC)". International journal of legal medicine 116 (5): 304–8. doi:10.1007/s00414-002-0295-x (inactive 2015-02-12).PMID 12376844.
13. Kim, Kijeong; Brenner, Charles H.; Mair, Victor H.; Lee, Kwang-Ho; Kim, Jae-Hyun; Gelegdorj, Eregzen; Batbold, Natsag; Song, Yi-Chung; Yun, Hyeung-Won; Chang, Eun-Jeong; Lkhagvasuren, Gavaachimed; Bazarragchaa, Munkhtsetseg; Park, Ae-Ja; Lim, Inja; Hong, Yun-Pyo; Kim, Wonyong; Chung, Sang-In; Kim, Dae-Jin; Chung, Yoon-Hee; Kim, Sung-Su; Lee, Won-Bok; Kim, Kyung-Yong (2010). "A western Eurasian male is found in 2000-year-old elite Xiongnu cemetery in Northeast Mongolia". American Journal of Physical Anthropology 142 (3): 429.doi:10.1002/ajpa.21242. PMID 20091844.
14. Xue, Y.; Zerjal, T; Bao, W; Zhu, S; Shu, Q; Xu, J; Du, R; Fu, S; Li, P; Hurles, M. E.; Yang, H; Tyler-Smith, C (2005). "Male Demography in East Asia: A North-South Contrast in Human Population Expansion Times". Genetics 172 (4): 2431–9.doi:10.1534/genetics.105.054270. PMC 1456369. PMID 16489223.
15. Psarras, Sophia-Karin (2003). "Han and Xiongnu: A Reexamination of Cultural and Political Relations (I)". Monumenta Serica 51: 55–236. JSTOR 40727370.
16. Machulla, H.K.G.; Batnasan, D.; Steinborn, F.; Uyar, F.A.; Saruhan-Direskeneli, G.; Oguz, F.S.; Carin, M.N.; Dorak, M.T. (2003). "Genetic affinities among Mongol ethnic groups and their relationship to Turks". Tissue Antigens 61 (4): 292.doi:10.1034/j.1399-0039.2003.00043.x. PMID 12753667.
17. Cinnioglu, Cengiz; King, Roy; Kivisild, Toomas; Kalfoglu, Ersi; Atasoy, Sevil; Cavalleri, Gianpiero L.; Lillie, Anita S.; Roseman, Charles C.; Lin, Alice A.; Prince, Kristina; Oefner, Peter J.; Shen, Peidong; Semino, Ornella; Cavalli-Sforza, L. Luca; Underhill, Peter A. (2004). "Excavating Y-chromosome haplotype strata in Anatolia".Human Genetics 114 (2): 127. doi:10.1007/s00439-003-1031-4.PMID 14586639.
18. Shou, Wei-Hua; Qiao, En-Fa; Wei, Chuan-Yu; Dong, Yong-Li; Tan, Si-Jie; Shi, Hong; Tang, Wen-Ru; Xiao, Chun-Jie (2010). "Y-chromosome distributions among populations in Northwest China identify significant contribution from Central Asian pastoralists and lesser influence of western Eurasians". Journal of Human Genetics55 (5): 314. doi:10.1038/jhg.2010.30. PMID 20414255.
19. Cruciani, Fulvio; La Fratta, Roberta; Torroni, Antonio; Underhill, Peter A.; Scozzari, Rosaria (2006). "Molecular dissection of the Y chromosome haplogroup E-M78 (E3b1a): A posteriori evaluation of a microsatellite-network-based approach through six new biallelic markers". Human Mutation 27 (8): 831. doi:10.1002/humu.9445.PMID 16835895.
20. Gokcumen, Omer (2008). Ethnohistorical and genetic survey of four Central Anatolian settlements (Thesis). University of Pennsylvania.OCLC 857236647.
21. Varzari, Alexander; Stephan, Wolfgang; Stepanov, Vadim; Raicu, Florina; Cojocaru, Radu; Roschin, Yuri; Glavce, Cristiana; Dergachev, Valentin; Spiridonova, Maria; Schmidt, Horst D.; Weiss, Elisabeth (2007). "Population history of the Dniester–Carpathians: Evidence from Alu markers". Journal of Human Genetics 52(4): 308. doi:10.1007/s10038-007-0113-x. PMID 17387576.
22. Di Benedetto, G; Ergüven, A; Stenico, M; Castrì, L; Bertorelle, G; Togan, I; Barbujani, G (2001). "DNA diversity and population admixture in Anatolia". American Journal of Physical Anthropology 115 (2): 144–56. doi:10.1002/ajpa.1064.PMID 11385601.
23. Caner Berkman, Ceren; Togan, İnci (2009). "The Asian contribution to the Turkish population with respect to the Balkans: Y-chromosome perspective". Discrete Applied Mathematics 157 (10): 2341–8. doi:10.1016/j.dam.2008.06.037.
24. Berkman, Ceren (September 2006). Comparative Analyses for the Central Asian Contribution to Anatolian Gene Pool with Reference to Balkans (PDF) (PhD Thesis). Middle East Technical University. p. 98.
25. Çamlıbel, Cansu (December 24, 2009). "Turks, Armenians share similar genes, say scientists". Hurriyet Daily News. Retrieved 7 May 2013.
26. Dienekes (May 4, 2011). "A solution to the problem of Indo-Aryan origins (part 2)"
27. http://img6.imageshack.us/img6/7793/fairyprincesspca.png
28. Behar, Doron M.; Yunusbayev, Bayazit; Metspalu, Mait; Metspalu, Ene; Rosset, Saharon; Parik, Jüri; Rootsi, Siiri; Chaubey, Gyaneshwer; Kutuev, Ildus; Yudkovsky, Guennady; Khusnutdinova, Elza K.; Balanovsky, Oleg; Semino, Ornella; Pereira, Luisa; Comas, David; Gurwitz, David; Bonne-Tamir, Batsheva; Parfitt, Tudor; Hammer, Michael F.; Skorecki, Karl; Villems, Richard (2010). "The genome-wide structure of the Jewish people". Nature 466 (7303): 238.Bibcode:2010Natur.466..238B. doi:10.1038/nature09103. PMID 20531471.
29. http://4.bp.blogspot.com/…/RezgY2l49…/s1600/ADMIXTURE_10.png
30. http://www.genomturkiye.com/blog/15-turk-musunuz.html

inadım inat

"inadına barış, inadına hdp".

bunun iyi bir seçim sloganı olduğundan emin değilim. "barış" bir inatlaşma meselesi olabilir mi, çocukça bir talepten mi ibaret? "inadına" demek "her şeye rağmen" demek değil, "yılmadan" demek değil. "seni başkan yaptırmayacağız"ın anlamını da geriye dönük olarak bozuyor bu; o da basit bir inatlaşmanın ayak diremesi haline geliveriyor. "inat"ın bu kadar vurgulanmasında, hdp'nin yansıtmaya çalıştığı olgun ve yapıcı duruşun altını oyan bir şey var.

"perinçek'in hukuk zaferi"

bir "zafer"dir gidiyor. perinçek'le ilgili aihm nezdinde alınan karar konusunda yayın yapan televizyon kanalları ve gazeteler, ifade özgürlüğünü bu kadar çok mu önemsiyor gerçekten? isviçre, "ermeni soykırımı yapılmadı" demeyi yasaklamıştı biliyorsunuz; bence kendi içinde saçma bir yasak, "yahudi soykırımı yapılmadı" demenin bazı ülkelerde yasak olması gibi. perinçek de önce isviçre'de bu yollu konuşmalar yaptı, mahkum olunca aihm'de dava açtı, mahkeme de "ermeni soykırımı yapılmadı demek serbesttir" kararı verdi. tabii hemen ardından medyanın büyük bir bölümü ve akp-mhp-chp bloku, emre kongar'lar filan dahil olmak üzere, bu kararı "ermeni soykırımı olmadı"nın kabul edildiği şeklinde sundu. insaf. ne büyük sahtekarlar olduğunuzu, her fırsatta yeniden kanıtlamazsanız rahat edemiyorsunuz. osmanlı devleti'nin politikaları ve uygulamaları yüzünden yüz binlerce ermeninin öldüğünün inkarı ya da dile getirilmemesi üzerine zafer kurgulama çabası, alçaklığın evrensel tarihindeki haklı yerini çoktan aldı. nafile muzafferler.

burasını ortadoğu yapmak

türkiye'yi yönetmekte olanları sevenler, duygusal bağ kuranlar hala var, az da değiller. ama yönetenlerden ölesiye (öldüresiye) nefret edenlerin sayısı herhalde hiç bu kadar çok olmamıştı. çiviyi çıkaran da bu zaten; demokrasi, bu olmasın diye var hesapta. adına layık bir demokraside halk, yönetenlerden memnun olmayabilir, ama ölmelerini, sürüne sürüne can vermelerini genelde istemez. bunu umursamamak, ülkenin yönetilemez hale gelmesine yol açıyor. "burası ortadoğu, burada böyle şeyler olur" demek de, bumerangın dönüp sizi vuracağını kabul etmenizi gerektiriyor, çünkü ortadoğu'da öyle olur.

"that's all, folks"

sevgili akp'liler:

ülkeye başkan olsun istediğiniz, eşi benzeri görülmemiş liderlik vasıflarına sahip olduğuna inandığınız, kiminiz tarafından "mehdi" yerine konan recep tayyip erdoğan, televizyonun tepesinden inmek bilmeyen, her yarım fırsatı konuşma yapmak için kullanmakta mahir olan recep tayyip erdoğan, 24 saattir çıt çıkarmıyor (ofisinin hazırladığı "terör kötü, kardeşiz, yakalarız" şablonlu basın duyurusunu siz de "çıt"tan saymazsınız herhalde) . türkiye'nin gördüğü en büyük saldırılardan biri, ülkenin başkentinin göbeğinde gerçekleşmişken.

bu konuda kendinize herhangi bir şey sorma ihtiyacı duyuyor musunuz?

bir gün "that's all, folks" yazısıyla çizgi film bittiğinde, en azından bir kısmınızın eli böğründe kalacak diye tahmin ediyorum, bu soruyu size soruyorum. diğerlerinin ellerinin nerede olacağını tahmin etmek güç değil.

korku filmi seti olarak türkiye

recep tayyip erdoğan ne yaptı diye sorduklarında şöyle demek istiyorum: yok edemediğimiz, nasıl yok edeceğimizi bilemediğimiz, o yüzden tavan arasında kilitli tuttuğumuz, varlığını unutmaya çalıştığımız ama geceleri kokusunu hep hissettiğimiz ne kadar zehir varsa hepsini getirip salonun orta yerine boca etti. ilaç dolabındaki panzehirlerin hepsini çöpe attı. salonun kapısını da üstümüze kilitledi. kimimiz çoktan öldü, kimimiz ucubeye dönüştü. bakalım kim nasıl sağ çıkacak.

başkanlık yanılsaması kuralı

çizgi filmlerden öğrendiğimiz bir şey: havada durmayı bir mucize eseri başarmış olsanız bile, düşmekten korktuğunuz an düşersiniz. bildiğimiz gibi buna fizikte presidential fallacy rule ("başkanlık yanılsaması kuralı") deniyor. aşağı bakmamaya ne kadar çalışsanız da sonunda bakıyorsunuz işin kötüsü.

ruh, yazar

"İnsan yazarak ruhunu kurtarabileceğinden asla emin olamaz. Durmadan yazabilir, ruhunu çoktan yitirmiştir oysa."

Italo Calvino, Atalarımız

lüx hayat

Kum Kitabı italik, So What tırnak içinde olacak. Madem lükse girdik...

naiflikten ölüyorduk

trampet çalan izciler kuşağı - 1940'ların sonları. 17-18 yaşındalar, daha da büyük görünüyorlar. bugün 80'li yaşlarını sürdürüyorlar. hayatın eski türk filmi naifliğinde yaşandığı günleri en çok onlar özlüyor herhalde; biz çaktırmadan özenebiliyoruz en fazla.

kraliçenin çağdaş sanatı

Anish Kapoor, Versailles Sarayı'na bu heykeli diktiydi - sanatçının verdiği ad "Dirty Corner" ama "Queen's Vagina" adıyla biliniyor. Kamusal alanda çağdaş sanatı savunanlar - bana bunlarla gelin! Türkiye'de Saray bahçesine böyle heykeller koyabildiğimiz zaman konuşalım.

hayat güzeldir

BKM, bu sözüm sana:

Suriyeli mültecilerin yaşadığı kampta hayat olağan akışında sürmektedir. Yiyecek ve su sıkıntısı, sıcak ve soğuk, kamp yönetiminin iyi polis - kötü polis yaklaşımları, mülteciler arasında zorbalıklar ve dayanışma örnekleri, arka planda Işid'in gizli etkinlikleri vs. Mülteciler, hayatta kalabilmiş oldukları için mutludur, ama kendilerine ve çocuklarına bir gelecek göremedikleri için de mutsuzdur.

Bu ortamda, eskiden Suriye milli takımında futbol oynayan Omar, çocuklardan bir futbol takımı kurmayı düşünür ve bu fikrini adım adım hayata geçirir. Toz toprak içinde topu ıskalaya ıskalaya oynamaya başlayan bu çocuklar türlü fedakarlıklar, komiklikler ve üzüntülerle hızla gelişecek ve bütün engelleri aşıp U-17 dünya şampiyonasına katılmaya hak kazanacaktır.

Hayat Güzeldir. Oscar da öyle.