Koalisyon nedir, nasıl yapılır?
Koalisyonlar, parlamenter sistemin zayıf karnı mı, istenir bir özelliği mi?
Başkanlık sistemi, her zaman güçlü bir yürütme anlamına gelir mi, istikrarsızlık doğurabilir mi?
Kritik Kavşak, parlamenter sistemle başkanlık sisteminin güçlü ve zayıf yanlarını ele alırken, özellikle bugünlerin koalisyon tartışmaları için çok önemli veriler ve bakış açıları sunuyor.
***
Kritik Kavşak, parlamenter sistemle başkanlık sistemi arasında nasıl bir tercih yapılması, öncelikle de bu terimlerin nasıl tanımlanması gerektiği konusundaki tartışmanın kuramsal, tarihsel ve normatif ihtiyaçları göz önünde bulundurularak ortaya çıktı.
Bu tartışma Türkiye’de ilk kez yapılmadığı gibi, dünyada da ilk kez yapılmıyor; siyaset bilimi literatüründe de, dünya siyaset tarihinde de önemli bir yeri var. Konunun geçmişini dikkate alarak yola çıkan bu kitabın yaklaşımı, tartışmanın bir “sistem” tartışması olması gerektiğinin altını çizmek üzerine kurulu. Belli bir karmaşıklık barındıran her sistemin verimliliği, çok sayıda bileşenin birbiriyle ilişkisinin nasıl kurulduğuna bağlıdır. Dolayısıyla bir sitem tasarlarken ya da bir sistemde ciddi bir revizyon yaparken, tek bir bileşenin –bu en önemli bileşen olsa bile- nasıl oluşturulacağına ya da değiştirileceğine bakmak yeterli olmaz; diğer bileşenlerle ilişkisinin nasıl olacağına, nasıl değişeceğine de bakmak, yani sistemi bir bütün olarak ele almak ve tutarlılığını sağlamak gerekir. Bir siyasal sistemde güçlü bir meclisin, güçlü bir başbakanın ya da güçlü bir başkanın olması, tek başına sistemi “iyi” ya da “kötü” kılmaz; diğer bileşenlerin gücünün nasıl tanımlandığına bakmak gerekir.
Kritik Kavşak, siyasal sistemlerin kişiler üzerine değil, kurumsal tanımlar üzerine kurulması gerektiğini gösteren; demokrasinin kurumsallaşması ve Türkiye’nin siyasal kültürünün bir parçası haline gelmesi için temsil mekanizmalarının yasama organı bağlamında daha doğru kurulması gerektiğini savunan; istikrar sağlamak için uygulanan sistem mühendisliğinin tam tersine istikrarsızlığa yol açabildiğini, gerçek istikrarınsa tüm güçlerin tek bir aktörde toplanmasıyla değil, adil ve özgürlükçü bir biçimde bölüştürülmesiyle sağlanabileceğini öne süren bir makaleler derlemesi.
Koç Üniversitesi Yayınları'ndan çıkan Kritik Kavşak, siyaset biliminin Türkiye’de ve dünyadaki en önemli, en yetenekli isimlerinden bazılarını bir araya getiriyor:
Juan J. Linz,
Donald L. Horowitz,
Seymour M. Lipset,
Arend Lijphart,
Ergun Özbudun,
Sabri Sayarı,
Serap Yazıcı,
Adam Szymanski,
Üstün Ergüder,
Ersin Kalaycıoğlu,
Ayşen Candaş,
Selim Erdem Aytaç ve
Ali Çarkoğlu.
